Van A’DAM naar ROMA 2023 – 8 en slot

Voor zaterdag 17 juni hebben we ons aangemeld voor een fietstour door Rome met een Nederlandstalige gids, start om 9:30 uur. Om er op tijd te zijn dienen we uiterlijk acht uur kwart over acht te vertrekken. Maar dat wordt half negen. Het is nog net geen tien uur als we ons melden, snel inschrijven en betalen. En dan kan ons groepje met een twaalftal deelnemers starten onder leiding van een pas in personeelszaken afgestudeerde jonge meid uit Nederland. Van de deelnemers zijn wij duidelijk de oudsten. We dwingen respect af, als we vertellen dat we met de fiets naar Rome zijn gekomen. Als enigen hebben we dan ook onze eigen fietsen bij ons.

We beginnen de tocht met wat stijgende wegen en zitten direct midden in het drukke (toeristen-) centrum van het oude Rome. Allereerst fietsen we naar een mooie uitzichtplek tegenover het Colosseum. De bouw hiervan in de eerste eeuw na Christus heeft acht jaar geduurd en is gedaan door 13.000 tot slaaf gemaakten uit door Romeinse legers overwonnen gebieden. De bouw ging dag en nacht door. Het Colosseum is 29 meter hoog en kon met een zeil overspannen worden tegen de zon.

Dan fietsen we door smalle straatjes laverend tussen de vele voetgangers verder, nu naar het gedenkteken van Victor Emanuel, de eerste koning van Italië. Hij slaagde erin de verschillende staatjes, waaronder dat van de paus, tot één koninkrijk te maken. Zo komen we bij de Trevi-fontein, die -zoals zoveel in Rome- door pausen is aangelegd. Ook van het Vaticaan zijn de Gregoriaanse universiteit, waar veel studenten, ook uit Nederland, hun opleiding hebben genoten of genieten, en de Spaanse ambassade. Tot slot bezoeken we nog het Pantheon, dat gebouw met bovenin een ronde opening.

Als op zondagmorgen de wekker -zoals de laatste weken gebruikelijk- om zeven uur begint te lawaaien, zet ik die zo snel mogelijk af en luisteren we naar de nieuwsberichten op Radio 1. Daarna komen we zelf in actie door naar de camping-wc te lopen en ons daar of in de camper te verfrissen. Intussen begint de waterkoker op temperatuur te komen, zetten we koffie en maken we het ontbijt voor buiten klaar. Wanneer we bij de Sint Pieter komen kunnen we er moeilijk door vanwege afzettingen voor het plein. De wachtposten begrijpen niet, dat er ook nog mensen zijn die naar een andere kerk dan de Sint Pieter willen. Dus zoek het maar uit!

Uiteindelijk komen we toch bij de kerk, waar ook nog vier dames uit Hilversum vandaag een oorkonde zullen krijgen. De gezongen dienst verloopt volgens een strak schema en wordt voorgegaan door drie priesters. De preek door Antoine Bodar, de rector van deze kerk, heeft een hoog professor-gehalte en is eigenlijk een aan alle kanten ingedekte lezing. Wat kun je anders van deze ‘boekenwurm’ verwachten. In ieder geval zit er een duidelijk thema in de viering: “Er zijn arbeiders nodig in de wijngaard. En je hebt alles om niet gekregen en kunt ook alles om niet delen.”.

Op het eind van de viering worden wij en de vier andere pelgrims naar voren geroepen en krijgen we enkele vragen over onze reis en onze ervaringen. Dan ontvangt ieder zijn oorkonde en moeten we poseren voor een foto met Bodar. Daarna spreekt deze een pelgrimszegen uit en worden het Ave Maria en het Wilhelmus gezongen.

Na de viering praten we buiten nog wat na bij een kopje koffie en zijn daarna net op tijd om de toespraak van de paus om 12 uur mee te maken, weliswaar vanaf een afstand.

Na alle drukke activiteiten van de voorbije week in nogal warm weer lassen we op maandag een rust-, was- en poetsdag in. Zo kunnen we op dinsdagmorgen op tijd naar Rome fietsen. Als we vroeg bij het Pantheon zijn, zo denken wij, is er hopelijk nog geen lange wachtrij. Dat blijkt te kloppen als we tegen kwart over tien half elf daar aankomen. We hebben dan vanaf onze vaste parkeerplaats aan het Piazza del Risorgimento twee bussen nodig gehad om daar te komen. Samen met een luidruchtige mensenmassa verblijven we een tijdje in deze unieke kathedraal, die op 13 mei 609 door de paus toegewijd is aan de Maagd Maria en alle martelaren.

Voorheen was het eeuwenlang een te verwaarlozen gebouw, omdat het na de erkenning van het christendom door de keizer als tempel niet meer passend gebruikt kon worden. 

‘s Middags hebben we een afspraak voor een rondleiding door de Friezenkerk.

Het is kort na drie uur als pater Tiemen Brouwer O.P. in de kerk aankomt en ons mensen van de klok noemt. Hij blijkt maar al te graag over deze kerk te vertellen, waar hij zich als vrijwilliger voor inzet. 33 jaar geleden heeft de toenmalige rector van het Nederlands College in Rome, een verblijfplaats voor Nederlandse studenten, en de latere bisschop van Breda, Muskens, zich hard gemaakt voor deze kerk. Sindsdien worden hier elk weekend missen gelezen en pelgrims kunnen hier een oorkonde ontvangen. Dit gebouw heeft historische banden met Nederland, speciaal Friesland.

 

Voor 21 juni , de langste dag van het jaar, hebben we vorige week nog tickets voor een rondleiding in het Duits kunnen bemachtigen, zodat er in onze agenda’s staat: Om 12:15 uur aanwezig zijn bij ingang van het Vaticaans Museum. Als we daar aankomen staat er een onvoorstelbare rij wachtenden. Wij mogen ‘the line skippen’ en komen zo snel in de aankomsthal, die mij de indruk geeft van Schiphol op de drukste dag van vorig jaar. Gedurende de komende drie uur schuifelen we achter onze beeldend sprekende gids van de ene zaal met fresco’s op alle wanden en plafond door de volgende gang met stenen beelden naar een binnenplein en weer een gang, nu met gobelins.  Steeds zijn we omringd door gelijksoortige groepen, die ook vechten voor een plekje in de buurt van hun gids of individuen die op eigen gelegenheid door deze schatkamers maneuvreren. Tot slot mogen we onze oortelefoons inleveren en kunnen we zonder gids de weg vervolgen naar de Sixtijnse kapel. De weg daarnaartoe gaat over trappen en door museumzalen met moderne kunst.

Aangekomen bij de Sixtijnse kapel gedragen de oppassers zich hier als veedrijvers en sporen ze ons aan snel door te lopen of dichter bij elkaar te gaan staan. Ook spreken ze steeds mensen aan die hun mobieltje naar boven richten: ‘Verboden te fotograferen.’ We blijven er een tijdje staan en krijgen later de kans tegen de wand te gaan zitten. Maar de hectiek en de onrust na de urenlange tocht door dit kunstpaleis maakt het moeilijk nog veel aandacht te schenken aan de prachtige beelden van Michelangelo.

Op donderdag 22 juni fiets ik alleen naar Rome. José had gisteren met terugkomen problemen met haar fietsaccu en ziet op tegen de warmte die voor vandaag is aangekondigd: 38 graden. Ik zou graag nog naar de synagoge en het joods museum willen gaan en dus doe ik dat alleen. Via het Joods museum kom ik in de Synagoge. Daar krijgen we een saaie, weinig indrukmakende Engelstalige inleiding door een jongeman, die wel zijn joodse godsdienst zal hebben bestudeerd, maar nog geen presentatie-opleiding heeft genoten.

Later loop ik naar de in de buurt staande Santa Maria in Muscedin, een mooie Grieks georiënteerde kerk, die ooit gebouwd is voor vluchtelingen uit Griekenland. De meeste mensen komen hier niet voor deze kerk, maar staan een ingang verder in de rij voor het beeld van een hoofd met een open mond, dat bekend staat als de mythe van de Mond van de Waarheid. Deze mythe ontstond tijdens de middeleeuwen, toen er werd gedacht dat de schijf met open mond een leugendetector was. Als een leugenaar zijn hand in de schijf zou plaatsen, dan zou de mond sluiten en de hand er afbijten. Volgens mij werkt die niet meer.

 

Op vrijdag 23 juni gaan we samen met de bus nog een laatste keer naar Rome, waar we een tijdje rondkijken in de Sint Pieter en naar de onder de Sint Pieter gelegen begraafplaatsen voor de pausen gaan. We eten nog een keer bij de buurman van zondag, betalen op de camping volgens afspraak en geven aan hier een mooi verblijf te hebben gehad. De avond gebruiken we om zoveel als mogelijk in te pakken.

Op zaterdag 24 juni vertrekken we definitief naar Ravenna, de stad in de regio, die een paar weken terug werd getroffen door overstromingen en voor ons helaas toen niet bereikbaar was. We verheugen ons op de vele mooie mozaïekkunst die we in deze stad zullen gaan zien.

Ook vandaag laat het wegdek te wensen over. Bovendien zijn er veel stukken eenbaansweg in verband met reparaties aan wegdek of verbreding van banen of aanleg nieuwe vangrails. De laatste 150 km bestaan hoofdzakelijk uit viaducten met steeds gevoelige lasnaden of tunnels met vaak tegenliggers op de linkerbaan. We zijn blij als we tegen 17 uur aankomen op onze verblijfplaats voor de komende dagen, Bio Camping Agriturismo in Ravenna-Classe.

Op zondag fietsen we naar Ravenna naar de VVV en kopen daar een kortingskaart voor een aantal van de acht gebouwen, die op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan. We genieten volop van de prachtige mozaïeken tegen muren en plafonds. Het Mausoleum heeft de toenmalige keizerin in de vijfde eeuw laten bouwen voor haar zelf, maar ze is er nooit begraven. De Basilica, die in 547 ingewijd werd, toont in de absis Christus op de wereldbol met de aartsengelen Gabriël en Michaël. Hier hebben we samen met een aantal andere bezoekers meer dan een uur gezeten en ademloos rondgekeken.

Op maandagmorgen stap ik op tijd in de camper om bij SVA SPA, een lokaal servicecentrum voor o.a. Fiat, te bezien wat ik moet doen met het waarschuwingslampje, dat zaterdag opeens ging branden. Het blijkt een probleem met de motorkleppen te zijn. Die diagnose is er om half twaalf. Maar dan moet de zaak nog geüpdatet worden en dat duurt tot na 12 uur. Dan is de zaak gesloten tot 14 uur en word ik voor die uur weer tijd de straat op gestuurd. Uiteindelijk ben ik tegen 17 uur weer terug op de camping, waar José de tijd in haar eentje heeft moeten doden.

Op dinsdag 27 juni gaan we weer per fiets naar Ravenna. Vandaag willen we de andere drie gebouwen op de kortingskaart bezoeken. Allereerst de Basilica di San Apollinare Nuovo. Deze langgerekte kerk uit de zesde eeuw kreeg deze naam toen in de negende eeuw de relikwieën van de patroonheilige van Ravenna hierheen werden verplaatst, omdat ze in de gelijknamige basiliek in Classe niet meer veilig waren voor zeerovers. De beide zijwanden worden in beslag genomen door processies van heiligen, die het geloof in Christus vieren.

Dan fietsen we na een koffiepauze naar het Museo Arcivescovile, het aartsbisschoppelijk museum, waar voorwerpen (schilderijen, beelden, kantelen, een ivoren troon uit kerken in de omgeving van Ravenna zijn bijeengebracht en toegang is tot de kapel van Sint Andreas met – natuurlijk veel – mozaïek.

In de middag hebben we via een tijdslot toegang tot het Battistero degli Ariani, de doopkapel van de Arianen. Net als de meeste kerken van buiten een eenvoudig bakstenen gebouw, maar van binnen vol met mozaïek tot boven in de koepel aan toe, waar de doop van Christus wordt uitgebeeld.

Woensdagmorgen fietsen we naar Classe. De vrij tegen het dorp aan gelegen Basilica di San Apollinare is gebouwd boven het graf van de eerste bisschop van de stad Ravenna en in 549 ingewijd. Als we de kerk binnengaan, worden we direct geraakt door de afbeelding in de absis. Daar staat de heilige Apollinaris midden in een harmonisch bos met een kudde schapen en veel vogels. In het midden boven hem een met edelstenen belegd kruis en het gezicht van Christus in het midden.

Op donderdag 29 juni beginnen we definitief aan onze terugreis naar huis en gaan we ervan uit binnen drie tot vier dagen thuis te zijn. Dat gaat lukken met een overnachting in Italië onder Bolsenaro en in Duistland in de buurt van Würzburg. We zijn blij weer thuis en zijn en voldaan en dankbaar over wat we de voorbije weken hebben mogen meemaken.