WAT VOORAF GING
Door mijn pelgrimstocht in 2006 per fiets naar Santiago de Compostela ben ik enthousiast geraakt voor alles wat met pelgrimeren te maken heeft. Het brengt je tot een leven met aandacht voor jezelf, de ander en de wereld. Rond Vessem in de Kempen loopt al meer dan vijf jaar met veel succes het project PELGRIMEREN VOOR DE JEUGD, bedoeld voor de groepen 8 van het basisonderwijs. In de voorbije jaren heb ik daar als begeleider van een groepje leerlingen een aantal keren aan mee mogen doen.
PELGRIMSWEG ALS METAFOOR VOOR DE LEVENSWEG
Doel van het project is de jeugd via een dagprogramma te stimuleren om pelgrimsroutes te lopen. Daarbij komen zij in aanraking met natuur, cultuur, religie, spiritualiteit, pelgrimssfeer, ontmoetingen, weersomstandigheden, zoeken naar onderdak, eten en drinken (back to basic), voorspoed en tegenslagen. En doen zij voor even afstand van presteren, een “rol” spelen, computer, televisie, mobiele telefoon, e.d. Ik zie het als een mogelijkheid de jeugd in aanraking te brengen met dergelijke situaties en houdingen in het leven. De jeugd komt die in de dagelijkse werkelijkheid weinig of niet tegen. En volwassenen hoor je alom aangeven deze in hun leven te missen. Tijdens de tocht staan we dan stil bij onze herkomst, de steun die we van anderen krijgen, de mee- en tegenvallers die we in ons leven tegenkomen en onze toekomstdromen. Al wandelend hebben we zo aandacht voor de natuur, elkaar en onszelf.
NU OOK VOOR LEERLINGEN IN DEURNE, ASTEN EN SOMEREN
In september 2014 ben ik begonnen om dit project voor de basisscholen in Deurne, Asten en Someren van de grond te tillen. In een mailing naar de scholen vroeg ik aandacht voor dit initiatief. Na wat startproblemen – bijna alle scholen gingen in die maanden over naar een ander email-adres – waren uiteindelijk zes leraren van groep acht positief. In een eerste gesprek kreeg ik de gelegenheid uitgangspunt en opzet nader toe te lichten. De eerste drie contacten eindigden om diverse redenen in een afzien van verdere deelname. De volgende drie contacten met enkele al bij voorbaat enthousiaste leerkrachten leidden uiteindelijk tot verdere afspraken en het vastleggen van een datum.
In januari 2015 is duidelijk, dat de groepen acht van drie basisscholen (‘t Rendal in Lierop, De Piramide in Deurne en een derde school, die later alsnog moet afhaken) in maart en april een pelgrimstocht zullen gaan ondernemen. Ik ga dan op zoek naar ondersteuning door pelgrims, die de ervaring van een pelgrimstocht aan den lijve hebben ondervonden. Van de 250 aangeschreven leden van het Genootschap van Sint Jacob in onze regio reageren er 25, van wie er 20 aangeven dat ze mee willen werken aan het project.
Voor de invulling van een te lopen route ben ik uitgegaan van de eigen school als vertrekpunt. Dat betekent dat er een voor elke school toegesneden route van ongeveer 12 kilometer uitgezet dient te worden. Gelukkig heeft een medepelgrim, Hans Taal, daarin het voortouw genomen. We zoeken daarbij zo veel mogelijk rustige wandelroutes door de natuur en we letten op plekken met een bijzondere historische betekenis of kruisen en kapelletjes. Als einddoel heb ik het klooster van de Paters van het H. Hart in Asten gevonden. Daar is gelegenheid om binnen (zeker bij slecht weer) ons brood te kunnen eten. Ook kunnen we er gebruik maken van projectiemiddelen en de kapel bezoeken. In de tuin heb ik een ‘cruz de ferro’ mogen plaatsen.
OP PELGRIMSTOCHT
Voorafgaand aan de eigenlijke dag vertel ik de leerlingen op school over wat pelgrimeren is en wat het met iemand doet. Tevens nodig ik hen uit tot deelname aan de tocht. De leerkracht speelt hierin een cruciale rol. Eind maart en begin april hebben twee tochten plaatsgevonden, een vanuit Lierop en een vanuit Deurne. Mooi zonnig weer vanaf de start om half negen brachten de groepjes van 4 of 5 leerlingen onder leiding van een ervaren pelgrim in een goede stemming. Onderweg was er aandacht voor elkaar en de omgeving.
Op het eindpunt vertelde een pelgrim over zijn pelgrimsbelevenissen. Alle kinderen kregen een pelgrimsbewijs en zetten hun handtekening in het gastenboek. Na een bezoek aan de kapel voor een stiltemoment en het ontsteken van de klassenkaars werd door ieder bij het ‘cruz de ferro’ een steen weggelegd met daarop een woord over een last die men niet langer met zich mee wil dragen.
DE TOCHT GAAT VERDER
Beide tochten zijn zeer geslaagd te noemen. Zowel de leerlingen (‘leuk’, ‘gezellig’, ‘fijn’) als de leerkrachten en de pelgrims reageerden erg positief. Er ontstonden onderling spontane gesprekken, er was ontspanning op de rustplaatsen, er werd genoten van de stilte, men vertelde elkaar wat ieder op de steen had gezet en waarom. Sommige leerlingen vertelden over dingen waar ze normaal het zwijgen toe doen: “Goh, in de klas praat je lang niet zoveel.”
De reacties van de leerlingen en de leerkrachten spreken voor zich. Het waren alles bij elkaar mooie dagen. Of de leerlingen nu weten wat pelgrimeren is, was voor menige pelgrim aanvankelijk wel een vraag. Maar gaandeweg en terugkijkend op deze dagen mag de conclusie zijn, dat we hen een geweldige ervaring hebben aangeboden. Wat die ervaring is en wat die met hen doet kunnen we niet overzien. Dat weten we als ervaren pelgrim maar al te goed.
Voor het komende schooljaar 2015-2016 zijn alle scholen opnieuw aangeschreven. De tocht gaat verder!