In het hoofdstuk Een andere wereld is mogelijk
geeft Frans van der Hoff vijf stellingen
(zie MANIFEST VAN DE ARMEN, pag. 56)
1. Economie is er ten dienste van mensen en niet omgekeerd.
Mensen zijn burgers; burgers zijn actieve, bewuste consumenten die keuzes maken.2. Ontwikkeling wordt afgemeten aan mensen en niet aan zaken en geld.
BNG (Bruto Nationaal Geluk) in plaats van BNP (Bruto Nationaal Produkt).3. Groei en ontwikkeling zijn twee verschillende dingen; groei betekent niet per se ontwikkeling.
Meer geld, meer inkomen is niet hetzelfde als meer ontwikkeld (en dus gelukkiger).4. Geen enkel economisch proces kan zich voltrekken in de marge van wat ecosystemen leveren.
Duurzaamheid is uitgangspunt; niet alleen een achteraf toe te voegen waarde.5. Economie is een onderdeel van een groter begrensd en gesloten geheel, de biosfeer; dus is oneindige groei een onmogelijkheid.
We moeten zuinig zijn op onze planeet en er zitten grenzen aan.Ik ben zo vrij de laatste pagina’s van het boek van Frans van der Hoff hieronder over te nemen. Overigens kan men het hele boek digitaal oproepen op: http://www.hetgeleboekje.nl/nl.html.
Frans van der Hoff: Ik heb gedroomd van een andere wereld
Sociale economie bestaat, dat is een feit. Het is tijd dat het officieel en door het grote publiek wordt herkend als een andere vorm die de overheersende economie uitdaagt. Een meer solidaire wereld is mogelijk en urgent, ondersteund door een ethiek van algemeen welzijn dat zorg heeft voor de planeet aarde en de gehele mensheid. Niemand heeft het recht zichzelf toe te eigenen wat allen toebehoort. Dat houdt in een verantwoordelijk en duurzaam gebruik van de natuurlijke hulpbronnen. Dat verplicht eveneens de samenhang van het beheer van de natuur te verbeteren en de band te versterken die het lot verbindt van de mensen en van de planeet die zij bewonen. Talrijke pogingen van de sociale economie zijn met goed gevolg begonnen, vooral die welke betrekking hebben op de rechtvaardige handel. Ze hebben zich volgens de beginselen van een biologische landbouw ontwikkeld in een eerlijker verdeling van de rijkdommen.
De denkbeelden die een leidende rol spelen in de sociale en solidaire economie geven aan de economie de plaats die deze in de samenleving verdient. Tot nu toe heeft de economie een overheersende invloed gehad door eenzijdig de keuzes van de mensheid te bepalen. Het is tijd om de mens zijn humaniteit terug te geven en aan de aarde zijn mogelijkheid tot samenleven. Een menselijk wezen is meer waard dan de enkele euro’s in zijn beurs of op zijn spaarbankboekje.
Het enig ware bestaat niet, er zijn meerdere wegen die leiden naar een betere wereld. Alle wegen, alle sporen moeten worden onderzocht, geen enkele mag worden vergeten. Kapitalisme is een eenzijdig gedachtemonster dat geen enkele verbetering, geen enkele kritiek duldt. In het neoliberalisme worden geen vragen gesteld over het erkennen en verbeteren van fouten en er worden geen uitwassen erkend; er bestaat maar één weg, die van de markt. Het is trouwens aan te bevelen geen vertrouwen te hechten aan de valse schijn van de ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid en die voor het milieu’ die multinationals plotseling hebben ontdekt. Het dient alleen maar als een doekje voor het bloeden. Hierdoor laten de grote maatschappijen geloven dat zij een nieuwe weg inslaan, terwijl zij in feite voor zichzelf een nieuw maagdelijk imago creëren, zonder iets te veranderen; zij schuiven goedkoop alle verantwoordelijkheid van zich af voor hun daden uit het verleden, in het heden en in de toekomst.
In werkelijkheid is alles met elkaar verbonden, de rechtvaardige handel, het milieu, het maatschappelijke, het economische, het politieke en zelfs ook het microcredit. Dit ontkennen is het leven ontkennen, in essentie zelfs de menselijkheid. Voor allen die betrokken zijn bij de rechtvaardige handel is het milieu een kerngegeven. Meer dan vijfentwintig jaar geleden hebben wij samen met een aantal medewerkers, met name kleine boeren, een beeld gekregen van wat we nu de markt van rechtvaardige handel kunnen noemen, met kleine producenten. Men kan zich immers niet veroorloven iets voort te brengen dat een juiste prijs voor de boer verzekert maar op de lange duur schade berokkent aan het milieu. En het omgekeerde geldt evenzeer.
Door het ontwikkelen van de rechtvaardige handel hebben wij de aanval geopend op maatschappelijk
onrecht maar ook op het vraagstuk van de overleving van onze planeet. Alles hangt met elkaar samen. Het ongeremde kapitalisme heeft al die vervuiling en besmetting van mens en aarde op zijn geweten. Wij stellen oplossingen voor om een deel van het kwaad dat ons treft, te verhelpen. Want de verantwoordelijkheid van komende generaties wordt op het spel gezet. De beweging komt van onderen. Het is nog niet voldoende, maar het gaat vooruit. De arme boeren, de kleine producenten hebben zich verenigd om alles te veranderen want het model dat het ultraliberalisme hen van bovenaf probeerde op te leggen, beviel hen niet. Samen met hen hebben wij een nieuwe markt in het leven geroepen die ontmoeting mogelijk maakt met consumenten die dezelfde intenties hebben.
Regeringen zullen niet van harte uit eigen beweging hun politiek veranderen. Mijn ervaring heeft bewezen dat ze gedwongen moeten worden door hun de weg te wijzen en het voorbeeld te geven. Als honderdduizend mensen met hun wensen de straat op gaan, zullen ze meer gewicht in de schaal leggen dan afzonderlijke personen. Ook de consumenten kunnen hun stem laten horen zoals het succes van Max Havelaar in de hele wereld heeft laten zien.
Ik geloof in de noodzaak een beweging van onder naar boven voor te stellen, er over te spreken en te blijven benadrukken. Producenten moeten dit doen, consumenten eveneens, zoals al diegenen die in opstand komen tegen de wanverhoudingen van de markt. Maar het past om dit op een georganiseerde manier te doen. Alleen op deze voorwaarde zullen wij er in slagen dat er naar ons wordt geluisterd. En als de economie weer in de goede richting is gezet, volgt de rest vanzelf.
(MANIFEST VAN DE ARMEN, pag. 75 tot 77)
